De eerste woordjes van je baby

De eerste tijd na zijn geboorte communiceert je baby alleen nog maar door te huilen. Na een paar maanden komen daar steeds meer geluiden bij, van plotselinge kreten en gekraai, naar een eindeloos repertoire van brabbeltoontjes. En dan is daar plotseling het eerste, echte, doelbewust uitgesproken woordje! Iedere baby ontwikkelt zich in zijn eigen tempo, maar wanneer mag je ongeveer het eerste echte woordje verwachten?

Brabbelen: de basis voor de eerste woordjes
De basis voor de eerste woordjes begint met brabbelen. Als je baby 3 maanden oud is, begint hij voor het eerst opzettelijk geluidjes te maken. Voor die tijd gebeurt dat zonder dat je kind zich ervan bewust is. Na de eerste twee maanden van zijn leventje, ontdekt hij echter dat hij zijn stem kan gebruiken om geluidjes te maken. Deze geluiden zijn nog niet echt bedoeld om te communiceren.

Wanneer je kind zijn gebrabbel rechtstreeks tot jou richt en daarbij wijst, of op een andere manier je aandacht probeert te trekken, weet je dat hij voor het eerst echt probeert te communiceren met behulp van taal. Vanaf dat moment is het verstandig om actief te beginnen met het stimuleren van zijn spraakontwikkeling. Maar ook voor die tijd kun je al heel veel doen om het taalgevoel van je kind te ontwikkelen.

Wat is passieve taal?
Na het eerste halfjaar gaat je baby zich steeds meer interesseren in geluiden en taal. Het lukt hem steeds beter om losse woorden en zinnen te onderscheiden van alle geluiden om hem heen. Langzamerhand begint hij ook een aantal woorden te herkennen. Zo kan het zijn dat hij plotseling reageert op zijn naam. Het wel begrijpen van woorden, maar ze nog niet kunnen zeggen, wordt passieve taalkennis genoemd.

Wat is actieve taal?
Ondertussen oefent je kind ook zelf om verschillende klanken voort te brengen. Hij begint waarschijnlijk met de klinkers (aaa, ooo, uuu...). Daar komen dan geleidelijk wat medeklinkers bij. Rond de 7 of 8 maanden oud kunnen de meeste baby’s al een aantal tweelettergrepige fantasiewoordjes uitspreken. Het uitspreken van klanken en woorden wordt aangeduid als de actieve taalkennis van je kind.

Hoe ontstaat taalbegrip bij je baby?
Vanaf ongeveer 6 maanden begrijpt je baby al heel veel van wat je zegt. Hij kan het meestal nog niet zelf zeggen, want zijn passieve taalontwikkeling loopt voor op zijn actieve taalontwikkeling. In de aanloop naar de eerste woordjes is je baby al flink aan het oefenen. Zo probeert hij bijvoorbeeld klanken na te doen die hij hoort. Het zijn nog geen echte woorden, maar het begint er steeds meer op te lijken. Soms is het even puzzelen in het begin, maar kun je deze gecodeerde taal al snel begrijpen. In deze fase komt het vaak voor dat jij de ‘woordjes’ van je baby prima begrijpt, maar de oppas of familie er niets van verstaat.

Snelle uitbreiding van taalkennis bij je baby
In het tweede halfjaar merk je dat zowel de passieve als de actieve taalkennis van je kind snel groeit. Je baby begrijpt steeds vaker wat je bedoelt en reageert rond zijn eerste verjaardag al op simpele opdrachtjes als "pak de bal" en "zwaai eens naar oma". Het repertoire van geluiden en klanken dat je kind beheerst, wordt bovendien steeds uitgebreider. In de laatste maanden voor zijn eerste verjaardag voegt hij daar ook verschillende toonhoogten en ritmes aan toe. Naast klinkers hoor je steeds vaker medeklinkers. Langzamerhand gaat dan ook het klinken alsof je kind echte zinnetjes probeert te vormen.

De eerste echte woordjes van je baby
De meeste kinderen zeggen het eerste doelbewuste échte woordje tussen de 10e en 14e maand na hun geboorte. Een kleine groep kinderen begint al voor die tijd te praten. Het komt echter vaker voor dat kinderen juist wat later zijn met hun eerste woordjes. Daar hoef je je dan ook geen zorgen om te maken.

Welk eerste woordje zegt je baby?
Eén van de eerste woordjes die een baby zegt, zijn over de hele wereld gelijk: papa of mama. Dit komt omdat baby’s als eerste lipklanken zoals B, P of M ontwikkelen. Ook woordjes zoals ‘bal’ of ‘auto’ worden vaak als eerste gezegd, omdat hij dit veel hoort in zijn omgeving of simpelweg zijn interesse is. Met die eerste woordjes worden vaak meerdere dingen bedoeld. Zo kan je baby met het woordje ‘papa’ zowel papa als mama bedoelen, of wordt elk rijdend voertuig auto genoemd.

Wel of niet woordjes corrigeren?
Soms kan het verleidelijk zijn om versprekingen van je baby na te praten, omdat het zo schattig klinkt. Het is echter beter om zelf de goede woorden te gebruiken. Het is moeilijker om je baby woordjes af te leren dan aan te leren. Een woord dat je kind nog niet goed uitspreekt hoef je niet expliciet te verbeteren. Doe dit impliciet; hiermee geef je het juiste woord als antwoord. Als je kind bijvoorbeeld ‘apen kijken’ zegt, dan antwoord je ‘Ja, we gaan naar de schapen kijken’. Op deze manier corrigeer je de woordjes van je kind, zonder dat hij het gevoel krijgt dat hij het verkeerd doet. Daarnaast blijven jullie lekker in gesprek, wat weer goed is voor zijn taalontwikkeling.